KIŞ SEBZELERİ VE FAYDALARI

4 günlük yazı dizimin son aşaması olan kış sebzelerinin faydalarını tek tek açıklamaya çalıştım. Sağlıklı beslenmeye çok önem veren biri olarak, bu konuda bilinçli tüketim de dikkat ettiğim konulardan biridir. İşte kış sebzeleri ve faydaları:

Brokoli: Bedeni kanser tehlikesine karşı korur. Yapılan son bilimsel araştırmalar, turpgiller familyasındaki sebzelerin kansere karşı bedeni koruduğunu; özellikle brokoli yenilmesinin, akciğer, kolon (kalınbağırsak) ve prostat kanserlerine yakalanma riskini iyice azalttığını ortaya koymuştur. Yüksek oranlarda A vitamini kaynağı betakaroten ile C ve E vitaminleri içerir. Kalp hastalıklarına yakalanma, kalp krizi geçirme ve katarakt rahatsızlığı risklerini en aza indirger. Yüksek oranlarda demir ile folik asit içeren brokoli kansızlığı önler. Ayrıca doğum yapacak kadınların, spina bifida (yani omurganın bir yanının açık olması) hastalığına yakalanmış çocuk doğurması riskini azaltır. Bütün bu önemli tıbbi etkilerinden yararlanılmak üzere, brokolinin öğünlerimize konularak öncelikle yenilmesi öğütlenmektedir. Brokoli bedenin iyot emilimini azaltır. Haftada 2-3 kezden fazla brokoli yiyen kişiler, iyotlu besinler ya da iyotlu tuzu almayı ihmal etmemelidir. Özellikle içme suyunun az iyot içerdiği yörelerde, bu önemlidir.

Havuç: Vitamin ve mineral bakımından zengin olan havuç kış aylarında vücudumuzun günlük gereksinimini karşılar ve vücudumuza birçok yönden fayda sağlar. Bolca A vitamini barından ve B, C, D, E vitamini bakımından zengin olan havuç, kan yapar, vücudumuzu kuvvetlendirir, ishali keser, pekliği giderir, mide ve bağırsak rahatsızlıkların önlenmesinde vazgeçilmez bir bitkidir. Göz sağlığına faydalıdır. Karaciğer hücrelerini kuvvetlendirmede, olası bir durumda karaciğer hücrelerinin kendi kendini tamir etme konusunda, yorgunluk maddelerini ve zehirli atıkların atılmasında çok büyük önemi vardır. Uzmanlar kalp rahatsızlıklarına ve damar sertliğine iyi geldiğini, akciğer kanserine yakalanma riskini azalttığını söylüyorlar. Düzenli havuç yiyen bireylerde prostat, kalın bağırsak, mesane, rahim ağzı ve yemek borusu kanserine yakalanma riskini büyük oranda azalttığı yine uzmanlarca söylenenler arasında. Ayrıca yaralanmalara, iltihaplanmalara iyi geliyor. Havuç bağırsak dostu bir bitkidir ve vücut sağlığımız için sık tüketilmelidir. Ayrıca havuç suyunun da birçok faydası vardır. Havuç suyu, mide rahatsızlıklarından olan ülser ve reflüye iyi gelir.

Pırasa: Pırasa antioksidandır mineraller ve vitaminler açısından zengin bir sebzedir. 100 gram pırasada sadece 32 kalori bulunur ve bu yüzden de diyet menülerinin vazgeçilmezidir. Yeşil yaprakları, günlük lif ihtiyacının neredeyse %7'sini karşılar. Ayrıca tıpkı sarımsak gibi antibakteriyel, antiviral ve mantar önleyici etkiye de sahiptir. Pırasa kolesterolü düşürür ve nitrik oksitin serbest bırakılmasını sağlayarak damar sertliğini engeller. Ayrıca trombosit pıhtı oluşumunu engelleyerek koroner arter, damar hastalıkları ve felç riskini azaltır. Akciğer kanseri ve ağız kanseri riskini düşürür. Beyindeki nöronların hasar görmesini engelleyerek Alzaymır (Alzheimer) hastalığının tedavisinde yok sayılamayacak derecede rol alır.

Kereviz: Güçlü bir idrar söktürücüdür: içerdiği apiol adlı maddeyle idrar yollarını ve kanı temizler. Bedende şikâyetlere neden olan bazı durumlara (sözgelişi, eklemlerdeki gut hastalığı gibi) iyi gelir. Sinirleri yatıştırıcı etkisi vardır. Aşırı sinirlilik durumunu yok eder. Bedene yararlı diğer etkileri de şunlardır: Uyarıcıdır. Bedeni güçlendirici toniktir. Gaz söktürücüdür. iştahı açar ve sindirimi kolaylaştırır. Çok eski çağlardan beri, kerevizin cinsel gücü artırıcı (afrodizyak) etkileri bulunduğu ileri sürülegelmiştir. Bu etkileri sağlamak üzere, kereviz, yemeklerde ve salatalarda bolca tüketilir. Ya da piyasadan satın alınan kurutulmuş kereviz tohumlarından 1-2 tatlı kaşığının üzerine bir bardak kaynar su dökülüp 10-15 dakika demlendirilerek elde edilen infüzyondan günde üç kez birer bardak içilir. Mide rahatsızlıklarına iyi gelir, iştah açar. Karaciğerin şişliğini giderip onu yorgunluk maddelerinden temizler. Sarılığı giderir, böbrekleri çalıştırır, fazla suyu dışarı atar. Böbreklerden kumu, taşı döker.

Beyaz Lahana: Protein ve vitamin deposudur. Vücutta bulunan zararlı maddelerin atılımını ve hücrelerin yenilenmesini sağlar. Zayıflama diyetlerinin vazgeçilmez sebzelerindendir. Mide rahatsızlıklarının iyileşmesinde yardımcı rol oynar. sivilce ve vücut yaralarının iyileşmesinde katkıda bulunur. Romatizmal hastalıkların neden olduğu ağrıları hafifletir. Kanser gibi birçok ciddi hastalığa engel olur, vücut direncini arttırır. Doğal idrar söktürücüdür. Cildi güzelleştirir, yaşlanmayı önler. Kansızlığı giderir, kan şekerini dengeler. Vücut çatlakları ve selülitlerin iyileşmesinde yardımcı olur. Hormonları düzenler.

Karnabahar: Tüm turpgillerdeki sebzeler gibi bedenin kansere yakalanma riskini azaltır. Özellikle kalınbağırsak ve mide kanserlerine karşı etkilidir. Antioksidan madde yönünden de zengin olduğu için kalp hastalıklarına yakalanma, kalp krizi geçirme ve katarakt rahatsızlığı riskini düşürür. Demir minerali oranı yüksek olduğu için kansızlığı önler. Potasyum minerali yönünden zengin olduğu için de yüksek tansiyonu düşürür, tansiyonu belli düzeyde tutar. Bu etkilerinden yararlanmak için karnabahar haftada 2-3 kez yenilir. Ancak, tüm turpgiller sebzelerinde olduğu gibi karnabahar da, bedenin iyot emilimini azaltır, özellikle içme suyunda iyodun az olduğu yörelerde sıkça karnabahar yiyenler iyotlu besinler ya da iyotlu tuz almaya özen göstermelidir.

Ispanak: Özellikle gelişme çağındaki çocuklar tarafından tüketilmesi gereken bir sebzedir. Birçok hastalığa karşı vücudun direncini artıran ıspanağın faydaları arasında en bilineni anemi hastalığı olarak bilinen kansızlığa karşı etkili olmasıdır. Lifli bir sebze olmasından dolayı hazmı kolaylaştırır ve kabızlığı giderir. İçerdiği potasyum sayesinde kas kramplarına karşı etkili olması ıspanağın faydaları arasında bulunur, magnezyum minerali ise kaslardaki yorgunluğu alır. Ayrıca kan şekerinin dengelenmesine yardımcı olur. Kalp ve damar hastalıklarına karşı çok etkili olan ıspanağın faydaları arasında bağışıklık sistemini güçlendirmesini de sayabiliriz. Büyüme çağındaki çocukların kemik ve diş gelişimine katkıda bulunmasının yanında, kemik yoğunluğunun ilerleyen yaşla birlikte azalmasını da engeller. Sinir sistemi için faydalı olan ıspanak, ayrıca hücrelerin yenilenmesini ve onarılmasına da yardımcı olan fosfor mineralini içerir. Kış aylarında çok sık yakalandığımız grip ve soğuk algınlığına karşı direnci arttırmak için tüketilmesi gereken çok zengin bir besin kaynağıdır. Yaşın ilerlemesi ile ortaya çıkan göz hastalıklarına karşı direnci artırması da ıspanağın faydaları arasında bulunur. Enginar ve havuç gibi karaciğer dostu olan ıspanak, karaciğer fonksiyonlarının normale dönmesine de yardımcı olur. Organlarımızla ilgili birçok faydası bulunmasının yanı sıra cildi de canlandırır. Hamileler tarafından tüketilmesi gereken ıspanak bebek ve anne için gerekli birçok vitamin ve minerali içerir. Bebeğin gelişimine katkı sağlar. Ayrıca yüksek tansiyonun düşmesine ve tansiyonu dengede tutmaya yardımcı olur.

Kırmızı Lahana: Balgam söktürücüdür. Yumuşatıcı ve hazmettirici özellikleri vardır. Haricen iyi bir yara iyileştiricisi ve ağrı kesicidir. Lahana tohumu dahilen kurt düşürücü ve idrar söktürücü olarak kullanılır. Yaralı ve şiş ayaklara yapraklar ezilerek sarılırsa çok yararı olur. İçerdiği kimyasallar nedeniyle bedenin hastalıklara karşı direncini arttırır. Ağrıların şiddetini azaltır. Ağız yaralarının iyileşmesinde destek sağlar. Bağışıklık sistemini güçlendirir. Beyin ve kalp sağlığı için ideal bir besindir.

Ayrıca bakınız: Kış Meyveleri ve Faydaları
                       Yaz Sebzeleri ve Faydaları
                       Yaz Meyveleri ve Faydaları

Sağlıklı günler dilerim :o)